The Legality of Providing Medical Treatment to Jehovah's Witnesses. General Comments
DOI:
https://doi.org/10.51699/mjssh.v1i7.589Keywords:
Transfusion, Jehovah's Witnesses, blood treatmentsAbstract
Blood transfusion is one of the modern medical treatments. However, not all patients want to benefit from such a procedure. Jehovah's Witnesses are among those who refuse to undergo a transfusion. undergoing a transfusion is contrary to their beliefs. Nowadays, medicine offers the possibility of using other blood-like preparations (blood products). However, they cannot be used in every case. Not giving a transfusion when other treatments have proved insufficient leads to a conflict of values. In such situations, the doctor must make a treatment decision, bearing in mind the patient's right to self-determination and the duty to save human health and life. In Poland, the legality of performing medical treatment depends on obtaining the patient's consent. However, there are situations in which the patient can be subjected to compulsory treatment, as in situations that threaten the patient's life, and the law is liberalised. An example of this is the therapeutic exception, which allows a doctor to extend a therapeutic procedure without the patient's consent if its performance is life-saving. In each of these situations, there is an ethical and legal problem related to a conflict of values. This paper identifies the causes of this conflict of values and presents the legal regulations in the Polish legal order concerning the legality of providing medical treatment (blood transfusions) to Jehovah's Witnesses.
References
Bagiński E., Siewcy kąkolu. Historia i wierzenia Świadków Jehowy, Kraków 1998,
Bagiński E., Świadkowie Jehowy. Pochodzenie − Historia − Wierzenia, Kraków 2001,
Bagiński E., Wiara Świadków Jehowy nie prowadzi do zbawienia, Kraków 2001,
Broniewicz B., Przymusowe leczenie w prawie polskim, http://www.prawaczlowieka.edu.pl/ index.php?dok=f333160e6b20ba37686da89bbe5fab728a7d3d24-d3, [dostęp 10.11.2022 r.],
Co to jest krew? W jakich sytuacjach stosuje się przetaczanie krwi lub jej składników?, http://www.darkrwi.info.pl/, [dostęp: 14.11.2022 r.],
Czapska J., Lewandowski J., Środki krwiozastępcze a transfuzja krwi w kontekście szkodliwości dla zdrowia ludzkiego, http://www.brooklyn.org.pl/krwiozast.htm, [dostęp: 10.11.2022 r.],
Dekstran (opis profesjonalny), http://bazalekow.mp.pl/leki, [dostęp: 10.11.2022 r.],
Daszkiewicz K., Uchylenie odpowiedzialności lekarza za wykonanie zabiegu leczniczego bez zgody pacjenta, „Palestra” 2002, nr 11-12,
Dukiet-Nagórska T., Niepodjęcie − zaprzestanie terapii a prawo karne, „Prawo i Medycyna” 2010, nr 1 (38),
Elkowicz K., Krótka historia zmian nauki Świadków Jehowy, Warszawa, 2004,
Fels G., Świadkowie Jehowy bez retuszu, Niepokalanów 1996,
Gładczak J., Transfuzja krwi, http://portal.abczdrowie.pl/transfuzja-krwi#wskazania-do-przetoczenia-krwispanspan, [dostęp: 14.11.2022 r.],
Hetastarch, Medical Dictionary, http://medical-dictionary.thefreedictionary.com, [dostęp: 10.11.2022 r.],
Hypś R., Okoliczności wyłączające bezprawność. §24 Obrona konieczna. §25 Stan wyższej konieczności, [w:] Grześkowiak A. (red.), Prawo karne, Warszawa 2009,
Ignaczewski J., Zgoda pacjenta na leczenie, Warszawa 2003,
Inne rozwiązania, [w:] Biuletyn „Jak krew może ocalić twoje życie”, 1990,
Jak dalece są bezpieczne transfuzje krwi, [w:] Biuletyn „Jak krew może ocalić twoje życie”, 1990,
Karczewska N., Wola pacjenta czy decyzja lekarza? Kontrowersje wokół konieczności dokonania transfuzji krwi u Świadków Jehowy, „Prawo i Medycyna” 2010, nr 3 (40),
Korsak J., Fabijańska-Mitek J., Jędrzejczak W.W. i inni, Wytyczne w zakresie leczenia krwią i jej składnikami oraz produktami krwiopochodnymi w podmiotach leczniczych, wyd. III, Warszawa 2020,
Krajewski R., Odmowa leczenia − prawa i obowiązki lekarza, „Prawo i Medycyna” 1999, nr 4, s. 15,
Krew, [w:] T. Różniatowski (red.), Mała encyklopedia medycyny, t. II H−O, Warszawa 1989,
Krew wytworzona w laboratorium podana pierwszym pacjentom, https://dzienniknaukowy.pl/zdrowie/krew-wytworzona-w-laboratorium-podana-pierwszym-pacjentom, [dostęp: 14.11.2022 r.],
Krew zmarłego ratuje życie umierającym, „Nowy Dzień” 1936, nr 3,
Krwinki białe, [w:] T. Różniatowski (red.), Mała encyklopedia medycyny, t. II H−O, Warszawa 1989,
Krwinki czerwone, [w:] T. Różniatowski (red.), Mała encyklopedia medycyny, t. II H−O, Warszawa 1989,
Kuzdraliński A., Roztwory soli fizjologicznej, http://www.e-biotechnologia.pl/Artykuly/sol-fizjologiczna, [dostęp: 10.11.2022 r.],
National Institutes of Health, Konferencja w roku 1988, http://www.jw.org/ pl/publikacje/ksi%C4%85%C5%BCki/krew/JAK-DALECE-BEZPIECZNE-S%C4%84-TRANSFUZJE-KRWI, [dostęp: 06.11.2022 r.],
Nestorowicz M., Wyrok Cour Administrative d`Appel de Paris z 9 czerwca 1998 r. (D. 1999. J. 227), „Prawo i Medycyna” 2000, nr 5,
Osocze, [w:] T. Różniatowski (red.), Mała encyklopedia medycyny, t. II H−O, Warszawa 1989,
Pietrzyk T., Kim są Świadkowie Jehowy?, Katowice 1985,
Pionierzy medycyny. Bezkrwawa medycyna, „Przebudźcie się!”, nr 1 z 8 stycznia 2000 r.,
Prescription Information, http://www.piramalcriticalcare.com, [dostęp: 10.11.2022 r.],
Rajtar M., Krew jako ciało „obce” i „indywidualne”. Krew i biotożsamość na przykładzie Świadków Jehowy w Niemczech, „Etnografia Polska” 2014, t. 58, z. 1-2,
Rudowski W., Pawelski S. (red.), Współczesna Transfuzjologia, Warszawa 1985,
Stanowisko Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Anestezjologów i Intensywnej Terapii nr 2/2010 w sprawie postępowania anestezjologa wobec pacjenta Świadka Jehowy, „Anestezjologia i Intensywna Terapia” 2000, nr 32,
Strażnica pozwala Świadkom Jehowy na stosowanie HemoPure, „Strażnica” z dnia 15 czerwca 2000 r.,
Świadkowie Jehowy − stanowisko religijne i etyczne w sprawach leczenia, opieki nad dziećmi i innych, Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania 2001,
Szulc R., Zapalski S., Gaca M., Paradowski S., Ryszka M., Effects of haemodilution using hydroxyethyl starch, Dextran 40 and Ringer's lactate on haemodynamics and oxygen consumption, „Clinical Intensive Care” 1991, nr 2,
Szczepańscy H. i A., Kunda T., Pismo Święte przeczy nauce Świadków Jehowy, Ząbki 2000,
Szeroczyńska M., Wołoszczuk-Gębicka B., Zabiegi chirurgiczne u świadków Jehowy. Aspekty medyczne i prawne, Warszawa 2001,
Świadkowie Jehowy - wyznanie natury chirurgiczno - etycznej, [w:] Biuletyn „Jak krew może ocalić twoje życie”, 1990,
Wiwatowski T., Chmielewska U., Karnsa A., Prawo wyboru metody leczenia − stanowisko Świadków Jehowy w sprawie transfuzji krwi, „Prawo i Medycyna” 1999, nr 4,
Wykaz leków, http://rumburak.friko.pl/ARTYKULY/zdrowie/krew/pionierzy.php, [dostęp: 10.11.2022 r.].
Zając P., Odpowiedzialność lekarza za przeprowadzenie zabiegu leczniczego związanego z transfuzją krwi bez uzyskania zgody Świadka Jehowy, „Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego” 2015, t. 12 (1),
Zając P., Problematyka zgody pacjenta na zabieg leczniczy w polskim ustawodawstwie, „Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego” 2014, t. 11 (2),
Zawód lekarza i lekarza dentysty, Art. 38, [w:] E. Bagińska (red.), Odpowiedzialność prywatnoprawna, System Prawa Medycznego, Tom 5, Warszawa 2021, Nb 11 (Legalis),
Ziółko E., Podstawy fizjologii człowieka, Nysa 2006,
Zielińska E., Powinności lekarza w przypadku braku zgody na leczenie oraz wobec pacjenta w stanie termalnym, „Prawo i Medycyna” 2000, nr 5,
Zoll A., Granice legalności zabiegu medycznego, „Prawo i Medycyna” 1999, nr 1,
Żaba Cz., Świderski P., Żaba Z., Klimberg A., Przybylski Z., Zgoda Świadków Jehowy na leczenie preparatami krwi − aspekty prawne i etyczne, „Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii” 2007, nr 57.
Akty normatywne
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.),
Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. Nr 35, poz. 230 z późn. zm.),
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. Nr 111 poz. 535 z późn. zm.),
Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. − o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. Nr 28, poz. 152 z późn. zm.),
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. − Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 533 z późn, zm.),
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. − Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557 z późn. zm.),
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. Nr 179, poz. 1485,
z późn. zm.),
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. Nr 234, poz. 1570 z późn. zm.).
Orzecznictwo
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2005 r. III CK 155/05,
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 stycznia 2021 r., III OSK 2892/21,
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 6 maja 2019 r., II AKzw 395/19.
